TARİHTE BUGÜN (15 MART)

        

OLAYLAR

• 1493 - Kristof Kolomb Yeni Dünya'ya yaptığı ilk seyahatten sonra İspanya'ya geri döndü.

• 1820 - Maine, Amerika Birleşik Devletleri'ne katılarak ülkenin 23. eyaleti oldu.
• 1848 - 1848 Macar Devrimi patlak verdi.
• 1892 - Liverpool FC kuruldu.
• 1917 - II. Nikolay, kardeşi Mihail lehine tahtta çekildi.
• 1919 - Merzifon işgal edildi.
• 1920 - Birleşik Krallık otoriteleri, İstanbul'da yüz elli kişiyi tutukladı.
• 1921 - Osmanlı eski Sadrazamı Talat Paşa, Ermeni kırımı'nda rolü olduğu gerekçesiyle Berlin'de 23 yaşındaki Soğomon Tehliryan tarafından öldürüldü.
• 1928 - 15 Mart Olayı başladı. Japon İmparatorluğu'nda çok sayıda komüniste tutuklama kararı çıkarıldı.
• 1933 - Almanya'da Hitler, III. Reich'ı ilan etti.
• 1938 - SSCB'de olağanüstü mahkemede ölüm cezasına çarptırılan, aralarında Ekim Devrimi'nin önderlerinden Nikolay Buharin'in de bulunduğu 18 kişinin cezaları infaz edildi.
• 1939 - Cumhurbaşkanı Emil Hácha, Nazi Almanyası'nın İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'ni ilhakını kabul etti ve Bohemya ve Moravya Protektorası ilan edildi.
• 1945 - II. Dünya Savaşı: Sovyet güçleri Yukarı Silezya'yı Alman güçlerinden temizlemek için taarruz başlattı.
• 1946 - Mahir Çayan, Türk devrimci ve THKP-C lideri (ö. 1972)
• 1947 - Son Telgraf gazetesi hakkında, seçim kurulları tarafından verilen ilanları bütün baskılarında kullanmadığı gerekçesiyle soruşturma açıldı.
• 1949 - Meclis'te bir konuşma yapan Rize Milletvekili Fahri Kurtuluş, Lermontov'un 110 yıl önce yazdığı ve 1945'te Türkçe'ye çevrilen bir kitapta milli duygularımızı rencide eden bölümler olduğunu söyleyerek, bu bölümlerin kitaptan çıkarılmasını istedi Fahri Kurtuluş, 110 yıl önce yazılmış kitaptan bölüm çıkarılmasını garipseyen ve bu yolda yayın yapan Cumhuriyet gazetesinin sahiplerini de ağır bir dille eleştirdi.
• 1951 - İsveç'teki yarışmalar sırasında bir saat hırsızlığına karıştıkları gerekçesiyle 6 ay müsabakalara katılmaları yasaklanan güreşçiler Ali Yücel ile Bektaş Can'ın cezaları, Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu'nca süresiz boykota çevrildi.
• 1953 - İstanbul Tekstil Sendikaları'nın Zeytinburnu Çimento Fabrikası işçilerinden 53'ünün işten çıkarılmasını ve tazminatlarının ödenmemesini protesto etmek için Taksim'de yapmak istedikleri mitinge izin verilmedi.
• 1955 - Tiyatro sanatçısı Muammer Karaca'nın yaptırdığı "Karaca Tiyatrosu" İstiklal Caddesi Sular İdaresi Sokağında açıldı.
• 1961 - Güney Afrika, Milletler Topluluğu'ndan ayrıldı.
• 1961 - Turkish Daily News kuruldu. 3 Kasım 2008'den itibaren Hürriyet Daily News adını aldı.
• 1964 - Sinema yıldızı Elizabeth Taylor ile oyuncu Richard Burton evlendi.
• 1970 - 32. hükümet olarak Üçüncü Demirel Hükümeti Meclis'ten güvenoyu aldı Oylamadan sonra bir konuşma yapan Başbakan Demirel "Buhrandan tecrübe edinilerek çıkılmıştır" dedi CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit ise "Hükümet bunalımı sona erdi Şİmdi ahlak bunalımının sona ereceği günleri bekleyeceğiz" dedi.
• 1971 - Atatürk isminin özel okullarca kullanılması yasaklandı
• 1972 - Cezaevinden kaçan THKP-C liderlerinden Ziya Yılmaz'a yakalandıktan sonra ölüm cezası verildi.
• 1978 - MSP lideri Necmettin Erbakan hakkında açılan davanın düşmesi amacıyla siyasi partiler yasasında değişiklik öngören ve Korutürk tarafından veto edilen yasa çıktı.
• 1980 - 33 hükümlü ve tutuklu tünel kazarak Van Cezaevi'nden kaçtı Kaçaklardan16'sı bir gün sonra yakalandı.
• 1981 - Genelkurmay, aralarında Mehmet Ali Ağca'nın da bulunduğu 43 kişinin 17 Mart günü saat17.00'ye kadar teslim olmamaları halinde vatandaşlıktan çıkarılacağını duyurdu
• 1982 - 146 idam istemli 428 sanıklı İstanbul Dev-Sol davası başladı.
• 1983 - Maliye Bakanlığı, Hisarbank ve İstanbul Bankası'na el koydu
• 1984 - İngiltere'de maden işçileri ülke çapında bir grev başlattı.
• 1985 - İnternette ilk alan adı tescili yapıldı. (symbolics.com)
• 1988 - Akbank Yönetim Kurulu üyeliğine getirilen ANAP Grup BaşkanVekili Sivas Milletvekili Mükerrem Taşcıoğlu'nun görevi bir gün sürdü Taşcıoğlu,"Görevi kabul ettiğim doğrudur Ancak siyasi hüviyetimin bazı yorumlara yol açacağini düşünerek görevden çekiliyorum" dedi Mükerrem Taşcıoğlu eğer çekilmeseydi, bir siyasi görevi sürdürürken özel teşebbüste görev alan ilk siyasetçi olacaktı.
• 1989 - Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda Galatasaray, Monaco takımı ile Köln'de bulunan Müngersdorf Stadyumu'nda yaptığı maçta 1-1 berabere kalarak, bu kupada yarı finale yükselen ilk Türk takımı oldu.
• 1990 - DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, MİT'in sivilleştirilmesini istedi. Demirel MİT'in başında muvazzaf subaylar olduğunu belirterek, "Bunların terfileri Genelkurmay'a aittir. Böyle olunca daha çok orayı göreceklerdir. MİT dönemin hükümetlerini 1960 Darbesi'nden, 1971 Muhtırası'ndan ve 1980 Müdahelesi'nden haberdar etmemiştir. Hükümet genellikle Angola'da olan bir harekatı bilir de Ankara'da olanı bilmez. Ortada, Türkiye'yi yeni bir istihbarat teşkilatına nasıl kavuşturalım diye bir soru vardır," dedi.
• 1991 - Mardin'in Dargeçit ilçesinde Halepçe katliamını protesto için yürüyüş yapan 7000 kişilik topluluğa güvenlik güçleri ateş açtı;1 kişi öldü.
• 1995 - İstanbul'un Ümraniye ilçesinin eski adı1 Mayıs olan Mustafa Kemal mahallesinde,13 Mart günü Gazi mahallesinde polisin ateş açması sonucu15 kişinin ölmesini protesto gösterisi yapıldı Gösteriyi engelleyemeyen polis, göstericileri ateş açarak durdurmaya çalışınca çıkan çatışmada 4 kişi öldü, 20'den fazla kişi yaralandı.İstanbul Valiliği Ümraniyede sokağa çıkma yasağı ilan etti.
• 1996 - Refah Partisi İstanbul Milletvekili Aydın Menderes, Afyon'un Sandıklı ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucunda felç oldu.
• 1997 - İzmir'in Bergamayı Destekleme Komitesi siyanürlü altına karşı 120 kilometrelik meşaleli maraton düzenledi.
• 2001 - İktisat Bankası'na el konuldu.
• 2001 - İstanbul - Moskova seferini yapan Tupolev Tu-154 tipi bir uçak, Çeçen korsanlarca kaçırıldı. Medine'ye indirilen uçağa, Suudi antiterör timlerince düzenlenen operasyonda, Türk yolcu Gürsel Kambal, Rus hostes Yuria Fomina ve bir korsan öldü.
• 2002 - Güneydoğu Anadolu Projesinin sulama tünellerinden T2 faaliyete geçti.
• 2003 - Hu Jintao, Çin'in 4. Devlet Başkanı olarak göreve başladı.
• 2011 - Suriye İç Savaşı'nın başlangıcı.
• 2011 - Kenan Evren, kurucularından biri olduğu Mehmetçik Vakfına röportaj verdi. Bu, Evren'in son röportajı oldu.
• 2019 - Christchurch cami saldırıları: Yeni Zelanda'nın Christchurch şehrindeki El Nur Camii ve Linwood İslam Merkezi'ne gerçekleştirilen saldırılarda, 51 kişi hayatını kaybetti, 49 kişi ise yaralandı. Olay anı, saldırgan tarafından sosyal medyadan canlı yayınlandı.

 

           

ÖLÜMLER

• 1536 - Pargalı Damat İbrahim Paşa, Osmanlı devlet adamı ve sadrazam (d. 1493)
• 1849 - Giuseppe Caspar Mezzofanti, Katolik kardinal ve dil bilimci (DY-1774
• 1921 - Mehmed Talat Paşa, Osmanlı Sadrazamı ve İttihat ve Terakki kurucularından (d. 1874)
• 1937 - Howard Phillips Lovecraft, yazar (DY-1890)
• 1938 - Nikolay Buharin, Sovyet siyasetçi (d. 1888)
• 1939 - Deniz Kızı Eftalya, Türk kanto sanatçısı ve şarkıcı (d. 1891)
• 1942 - Alexander von Zemlinsky, Avusturyalı besteci, orkestra şefi ve müzik eğitimcisi (d. 1871)
• 1959 - Lester Young, Amerikalı müzisyen (DY-1909)
• 1962 - Arthur Compton, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1892)
• 1970 - Arthur Adamov, Rus asıllı Fransız yazar (d. 1908)
• 1972 - Ahmed Muradbegović, Bosnalı yazar, oyun yazarı ve romancı (d. 1898)
• 1975 - Aristotle Onassis, Yunan armatör (d. 1906)
• 1978 - Jerzy Hryniewski, Polonya Başbakanı (d. 1895)
• 1981 - Şair ve yazar Yaşar Nabi Nayır Varlık dergisi ve Varlık yayınlarının kurucusuydu Yalnız çağdaş dünya edebiyatını konu edinen aylık Cep dergisini çıkardı Birçok şair, yazar ve çevirmenin yetişmesinde katkıda bulunmuştu Yıllarca Uluslararası Pen Yazarlar Derneği'nin Türkiye başkanlığını yürüttü.1979'da kültür hayatına yaptığı katkılardan dolayı "Kültür Bakanlğı Büyük Ödülü"nü aldı Muzaffer Reşit takma adıyla antoloji ve derleme kitapları hazırladı Yaşar Nabi Nayır bir yayıncı olarak edebiyatta her türlü görüş ve akıma hoşgörüyü ilke edindi ve sanatçının özgürlüğünü savundu.1982 yılında anısına Yaşar Nabi Nayır Edebiyat Ödülü kondu.
• 1981 - René Clair, Fransız film yönetmeni (d. 1898)
• 1989 - Sadettin Öktenay, Türk besteci (d. 1930)
• 1995 - Mustafa Necati Karaer, Türk yazar, şair, oto biyografici ve eleştirmen (d. 1929)
• 1997 - Victor Vasarely, Macar asıllı Fransız ressam (d. 1906)
• 2000 - Mengü Ertel, Türk tasarımcı ve sanat yönetmeni (d. 1931)
• 2004 - John Anthony Pople, İngiliz matematikçi ve kimyager (d. 1925)
• 2006 - George Yorgo Rallis, Yunan siyasetçi (d. 1918)
• 2007 - Stuart Rosenberg, Amerikalı film yönetmeni (d. 1927)
• 2009 - Ron Silver, Amerikalı oyuncu (d. 1946)
• 2014 - Clarissa Dickson Wright, İngiliz gazeteci, yemek uzmanı ve TV programcısı (d. 1947)
• 2016 - Sylvia Anderson, İngiliz yapımcı ve aktris (d. 1927)
• 2017 - Ali Murat Daryal, Türk İlahiyat profesörü (d. 1931)
• 2018 - Mohamed Sayah, Tunuslu siyasetçi (d. 1933)
• 2020 - Aytaç Yalman, Türk asker ve Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (d. 1940)
• 2020 - Suzy Delair, Fransız aktris ve şarkıcı (d. 1917)
• 2020 - Vittorio Gregotti, İtalyan mimar (d. 1927)

        

KAYNAKLAR: Vikipedi, https://www.tarihtebugun.gen.tr/, www.tarihtebugun.org