4 Mart 2022 Cuma

TARİHTE BUGÜN (4 MART)

 


1924    Halife Abdülmecit Efendi ve Osmanlı hanedanı mensupları yurtdışına sürgüne gönderildi.

1903     Beşiktaş Jimnastik Kulübü kuruldu.

1923     İktisat Kongresi sona erdi.17 Şubat-4 Mart arasında yapılan kongrede İktisat Bakanı Mahmut Esat Bey (Mahmut Esat Bozkurt) yaptığı konuşmada, " Yeni Türkiye muhtelit (karma) bir iktisat sistemi takip etmelidir İktisadi teşebbüs, kısmen devlet ve kısmen teşebbüsü şahsi (özel girişim) tarafından deruhte edilmelidir (üstlenilmelidir)."

1925    Hükümete olağanüstü yetkiler veren Takrir-i Sükun Kanunu TBMM'de kabul edildi. Kasım 1924 ortalarında dinsel gericilik tehlikesine karşı Başbakan İsmet İnönü sıkıyönetim ilan edilmesini istedi. Ancak Meclis'te bu isteğini kabul ettiremeyince istifa etti ve yerine yumuşak kişiliğiyle tanınan Fethi Bey (Okyar) başbakanlığa getirildi.1925 Şubat ortalarında Şeyh Sait Ayaklanması patlak verince, Doğu Anadolu'da hemen sıkıyönetim ilan edildi. Fethi Bey düşürüldü ve yeni hükümeti 3 Mart'ta İsmet Paşa kurdu. Yeni hükümet ilk iş olarak Takrir-i Sükun Kanunu'nu Meclis'ten geçirdi ve biri isyan bölgesinde, öteki "Ankara" adını taşımakla birlikte yurdun geri kalan bölgelerinde çalışmak üzere iki de İstiklal Mahkemesi kurulmasını kararlaştırdı. 3 maddeden oluşan Takrir-i Sükun Kanunu'nun1. maddesi şöyleydi: İrtica ve isyana ve memleketin nizam-ı içtimaisi (toplumsal düzen) ve huzur ve sükunu ve emniyet ve asayişini ihlale bais (bozmaya yönelik) bilumum teşkilat ve tahrikat ve teşvikat ve neşriyatı ( örgütlenmeleri, kışkırtmaları, yüreklendirmeleri ve yayınları), hükümet reisi cumhurun tasdikiyle ve re'sen ve idareten man'e mezundur (kndi başına yasaklamaya yetkilidir). İş bu ef'al erbabını (bu eylemleri işleyenleri) hükümet İstiklal Mahkemesi'ne tevdi edebilir. 

1929    Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.

1962    CHP İzmir Milletvekili Osman Nuri Adal, Nihal Adsız'ın1945 yılında Almanya'da bulunan karısına gönderdiği mektupları Meclis'te okudu Adsız mektuplarda Atatürk'ü ahlaksızlık, İnönü'yü korkaklıkla suçladığı ortaya çıktı Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Başkanı Mrtin Kumbasar, "Milliyetçi ve ırkçı geçinen bazı kişilerin en büyük Türk ve en büyük milliyetçi Atatürk'e nasıl küfrettiklerini bir defa daha öğrendik" diyerek açıklanan durumu protesto etti.

1987    Başbakan Turgut Özal Amerika'nın Houston kentindeki Methodist Hastanesi'nden uydu aracılığıyla Ankara'ya iletilen görüntüsüyle bakanlar kuruluna başkanlık etti.

1940    İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda Türk takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.

1985    Başbakan Turgut Özal, Boğaziçi'nde yabancılara arsa satılması konusunda bir açıklama yaptı Kandilli sırtlarında arazi alan Suudi Arabistan Velihat Prensi Abdullah bin Abdülaziz saray değil1000 metre karelik ufak bir ev yaptıracak dedi.

1965     Suat Hayri Ürgüplü hükümeti 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun verdiği1 çekimser oy ile güvenoyu aldı.

1981    Türkiye'nin Paris Çalışma Ateşesi Reşat Moralı Ermeni örgütü Asala militanlarının saldırısı sonucu hayatını kaybetti Olayda ağır yaralanan din görevlisi Tecelli Arı'da bir gün sonra öldü.

1967    CHP Gençlik Kolları bildirisinde, başını Turhan Feyzioğlu'nun çektiği "Sekizler"in partiden çıkarılması istendi.

1983    Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde görülmekte olan Dev-Sol davası sonuçlandı 9 sanık 6 ay -10 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı,14 sanık beraat etti.

1986    Başbakan Turgut Özal, "1988 seçimlerinden sonra iki buçuk parti kalır, biri biz, biri sol, buçuğunu bilmem" dedi.

1970    Yüksek Denetleme Kurulu Hacı Ali Demirel'e satılan Devlet Demiryolu arsaları için soruşturma açtı üç gün sonra Yüksek Denetleme Kurulu'nun sekiz üyesi görevden alındı. Kurul üyeleri Danışyay'a başvurdu Kurul üyelerinden beşi Danıştay kararıyla görevlerine döndü.

1951    İnönü Ansiklopedisi'ndeki görevine son verilen eğitimci Ağah Sırrı Levent, bu haksız uygulamadan dolayı, Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri'yi düelloya davet etti.

1967    Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay kendisine "baba", "beyefendi", "paşam" biçimlerinde hitap edilmesini yasakladı.Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Kemalettin Gökakın'ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle, Cumhyrbaşkanı Cevdet Sunay'ın isteği kamuoyuna duyuruldu.

1991    Mardin'in İdil ilçesinde yürüyüş yapan kalabalığa ateş açılması sonucu 2 kişi öldü, 25 kişi yaralandı 3 gün sonra İdilde'ki olayları protesto etmek için Mardin'in Dargeçit ilçesinde yürüyüş yapan gruba ateş açıldı ;1 kişi öldü, 7 kişi yaralandı.

2000    Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Kürt kökenli isimlere ilk kez vize verdi.

1992    Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal ve iki arkadaşı hakkında "güveni kötüye kullanmak ve resmi evrakta sahtecilik" iddiasıyla dava açıldı.

1950    Yeni Basın Kanunu tasarısı Meclis'e sevkedildi.

1986    Eski emniyet müdürü ve vali, SHP İstanbul Milletvekili İbrahim Ural, "Demirel bana işkence için talimat vermişti" dedi.

1994    Gazeteci Hıncal Uluç İstanbul Levent'teki bir benzincide uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı Asaldırganların kaçtığı otomobilin yeraltı dünyasının ünlü isimlerinden Alaattin Çakıcı'nın eşi Uğur Çakıcı'ya ait olduğu belirlendi.

1988    Kıbrıs'lı işadamı Asil Nadir, Titibank'ı (Türkiye İthalat İhracat Bankası) satın aldı.

1981    74 sanıklı Dev-Yol davası Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Mahkemesi'nde başladı.

1992    İspanya'dan Engizisyon baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğuna sığınan Museviler,Türkiye'ye gelişlerinin 500 yılını kutladılar

1986    Eski İzmir Belediye Başkanı Osman Kibar İzmir'de öldü İzmir'de yaptığı yoğun asfalt çalışmaları nedeniyle "Asfalt Osman" adıyla ünlenen Kibar 1946'da Demokrat Parti kurucuları arasında yer almıştı.1963 yılında Adalet Partisi 'nden İzmir belediye başkanı seçildi ve10 yıl bu görevde kaldı Siyaset yaşamından çekildikten sonra Tercüman gazetesinde "Kibarca" başlığı altında haftada bir yayımlanan sohbet yazıları yazdı.

1994    Ressam ve mimar Cihat Burak öldü Toplumsal çelişkileri, yozlaşan değerleri eleştirel ve mizahi bir yaklaşımla yorumlayan fantastik resimleriyle tanınıyordu En önemli yapıtları arasında ölüm temasını işlediği "Kanaryam Güzel Kuşum Ben Sana Vurulmuşum" adlı çalışması, göğsüne bir demet çiçek saplanmış olarak Nazım Hikmet'i betimlediği "Şairin Ölümü" adlı yapıtsayılabilir Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü'nü, Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi'ni kazandı Öykü de yazan Cihat Burak'ın "Yakutiler" adlı öyküsü Yunus Nadi Armağanı Yarışması'nda yayımlanmamış öykü dalında birincilik kazandı.

2012    Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi eski başkanlarından emekli emniyet müdürü Hasan Eryılmaz aracında ölü bulundu.

2012    Vladimir Putin, yapılan seçimler sonucunda 3. kez devlet başkanı seçildi.

1852     Realist Rus roman ve oyun yazarı Nikolay Gogol öldü.

2018    Rusya'nın Sochi kentinde düzenlenen Yıldızlar ve Gençler Avrupa Eskrim Şampiyonası'nda yıldız kadınlar kılıç kategorisinde Deniz Selin Ünlüdağ Avrupa Şampiyonu oldu. 95 yıllık eskrim tarihinde İbrahim Ahmed Acar'dan sonra bireysel kategoride Avrupa Şampiyonluğu kazanan ikinci isim.

2021    Bingöl'den Tatvan'a giden askeri helikopter, Bitlis'te kaza kırıma uğradı. Elazığ'daki 8'inci Kolordu Komutanı Korgeneral Osman Erbaş ile birlikte 11 asker şehit oldu.

1934    Ankara Radyosu yayınına başladı. 

1934    İstanbul Üniversitesi'nde açılan ''İnkılap Tarihi Enstitüsü''nde ilk dersi Milli Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi. 

1963    İstanbul İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'ndaki grev bitti. Türk-İş'e bağlı Maden-İş Sendikası'na üye 170 işçi, fazla mesailerinin ve yıllık ikramiyelerinin tam olarak ödenmemesini, sendikadan ayrılmaları için baskı yapılmasını. ve Maden-İş Şişli şube başkanı ile işçi temsilcilerinin işten çıkarılmasını protesto etmek amacıyla 28 Ocak'ta iş bırakarak tezgah başında oturma eylemine başladı. İşveren bütün işçilerin işlerine son verdiğini açıklayınca işçiler eylemlerine fabrika önünde kurdukları çadırlarda sürdürmeye başladılar. Polislerin fabrika önündeki işçileri dağıtmak için yaptığı müdahele sırasında 9 işçi tabanca kabzası ve coplarla yaralandı. İşçilere İstinye halkıda polisleri protesto ederek destek verdi.Daha sonraki günlerde eyleme işçi eşleri de katıldı. Direniş sürerken işveren kablo yüklü kamyonları fabrika dışına çıkartmak istedi. Direnişteki işçilerin eşleri barikat kurdular. Ancak polis ekipleri kadınları dağıttılar. Kavel direnişi diğer fabrikalardaki işçilerden de destek gördü. Direnişin sona ermesinin ardından 12 işçi tutuklandı. Grevin yasak olduğu dönemde yapılan Kavel direnişi, Grev ve toplu sözleşme yasalarının biran önce çıkartılmasında önemli bir rol oynadı. Kavel direnişinden dört ay sonra yürürlüğe giren 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu'nda yer alan bir maddeyle, yasanın çıkışından önce grev nedeniyle haklarında takibat yapılan işçilerin davaları düştü. 

1964    BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'a uluslararası güç gönderme kararı aldı. 

1994    Dokunulmazlıkları kaldırılan DEP milletvekilleri Leyla Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız milletvekili Mahmut Alınak gözaltına alındı. Mezarcı ve DEP Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest bırakıldı. 

2002    Ilımlı Arnavut lider İbrahim Rugova, Kosova'nın ilk devlet başkanı seçildi.

1774    Orion Nebulası, ilk kez William Herschel tarafından gözlemlendi.

1882     İngiltere'de ilk elektrikli tramvay hizmete girdi.

1954     Boston'da ilk başarılı böbrek nakli gerçekleştirildi.

1979     Voyager 1'in gönderdiği fotoğraflarda, Jüpiter'in halkaları görüldü





Hiç yorum yok:

Yorum Gönder