AKP’nin hedefinde bir kez daha zeytinlikler var. Binlerce yıl süren yaşam süresi nedeniyle Anadolu’da “ölmez ağaç” olarak bilinen zeytinleri koruyan ve kamuoyunda Zeytincilik Yasası olarak bilinen Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’u aşmak için iktidar olduğu günden bu yana 9 kez girişimde bulunan AKP, halkın ve Meclisteki muhalefetin sert tepkisi sonrası bu yasa ve yönetmelik tekliflerini geri çekmek zorunda kalmıştı. AKP 10. kez zeytinliklerin “madencilik ve enerji üretimi” gerekçesi ile yok edilmesine dönük yasa teklifini Meclise sundu. Teklifte yer alan kroki ve tablolarda Akbelen Ormanı’nın çevresindeki İkizköylülerin yıllardır korumaya çalıştığı zeytinlik alanlar da yer alıyor.
Teklifin gerekçeleri her şeyi anlatıyor
AKP Zonguldak Milletvekili Ahmet Çolakoğlu, Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya ve Denizli Millitvekili Şahin Tin imzası ile 13.06.2025 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulan yasa değişikliği teklifi birçok AKP’li milletvekili tarafından da imzalandı.
Kanun teklifinin gerekçelerinin sıralandığı bölümde yer alan “Madencilik faaliyetlerinin daha etkin ve verimli şekilde yapılması, maden arama ve işletme faaliyetlerine yönelik izin süreçlerinin öngörülebilirliğinin artırılması ve izin sürelerinin daha makul hale getirilmesi, yatırımcıların kazanılmış haklarının korunması” cümleleri aslında kanunun yine maden ve enerji şirketlerinin bastırması ile çıkarılmak istendiğini gösteriyor.
Zeytinlikler doğrudan hedefte
Kanun teklifinin geçici 45. maddesi ise doğrudan Zeytinlikleri hedef alıyor:
“Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ruhsat sahibi veya rödövansçı olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı veya fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan bu kanuna ekli harita ve koordinat listesi sınırları içinde alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, madencilik faaliyeti yürütülecek kısımdaki zeytin ağaçlarının maden sahalarının bulunduğu ilçe ve il sınırlarına öncelik vermek suretiyle taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak bakanlıkça izin verilebilir.”
Fotoğraf: Ramis Sağlam/Evrensel
Benzer bir teklif 2022 yılında geri çektirilmişti
2022 yılında da benzer bir yönetmelik değişikliği ile Zeytincilik Yasası’nı baypas etmeye çalışan AKP hükümeti o dönemde yükselen tepkiler sonrası yasayı geri çekmişti. Yönetmelik değişikliği teklifi tam da Akbelen Ormanı’nın altındaki kömüre ulaşmak için kesilmesine karşı verilen mücadele sürecinde, ormanda bilirkişi keşfinin yapıldığı gün Meclise sunulmuştu. Bu nedenle Akbelen’e özel bir madde olarak algılanan yasal değişiklik önergesine karşı ciddi bir muhalefet örgütlenmiş, tasarı geri çekilmişti.
‘Maden lobileri Zeytin Yasası’na kan davası güdüyor’
Ulusal Zeytin ve Zeytin Yağı Konseyi (UZZK) de son yasa teklifi ile ilgili yaptığı açıklamada “25 yıldır zeytinleri ve Zeytincilik Kanunu’nu korumak için adı farklı ama özü aynı olan zeytinlik alanlarda madenciliğe izin veren yasa, yönetmelik değişiklikleri için her bir iki yılda bir tekrarlanan girişimlerin hep karşısında durmak zorunda kaldık” denildi. 2022 yılında TBMM’de reddedilen yasa değişikliği teklifinin “ısıtılarak” 13/6/2025 tarihinde yine Meclise getirildiğine dikkat çeken UZZK Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Tan; “Anlaşılan madenci lobiler bu inatlarından ve adeta kan davasına dönüşen bu istemlerinden asla vazgeçmeyecekler! Bizler de bir kez daha ve daha güçlü bir sesle haykırıyoruz ki; “Milyonlarca zeytin üreticisinin ve kutsal zeytin ağaçlarının gazabına uğramadan öncekiler gibi elinizi kutsalımızdan derhal çekin” dedi.
Nejla Işık: Yine ısmarlama bir yasa teklifi
Son yasa teklifinin canlarını sıksa da kendilerini mücadele kararlılıklarından yıldıramayacağını söyleyen Akbelen Ormanı’nın korunması mücadelesinin önde gelen kadınlarından, son seçimlerde muhtar seçilen İkizköy Muhtarı Nejla Işık gazetemize konuştu. Işık şunları söyledi; “Altı yıldır burada, bu madenlere ve termik santrallere karşı bir mücadele başlattık. Köyümüzü, toprağımızı, havamızı, suyumuzu, canımızı ortaya koyarak ata mirasımızı zeytin ağaçlarımızı 6 yıldır koruyoruz. Zeytin Kanunu’nu uygula diyerekten burada şirketi durdurmaya çalışıyoruz ama aç gözlü şirketler durmuyor! 2022 yılında tam bizim Akbelen keşfinin olduğu gün yeni maden yönetmeliği çıkarılmıştı. Tam da Akbelen’deki zeytinlikleri hedef alıyorlardı. Burada da öyle. Ismarlama bir yasa teklifi var karşımızda yine. Hedefte yine bizim zeytinliklerimiz var. Ancak onlar nasıl pes etmiyorsa, biz de pes etmiyoruz. Canımız pahasına zeytin ağaçlarımızı yine koruyacağız. O yasanın geri çekilmesi için yine elimizden geleni yapacağız.”
Fotoğraf: Pınar Çetinkaya/Evrensel
‘Hedefte sadece zeytinler yok’
Bu yasa değişikliği ile hedefe konulan zeytinlerin sadece İkizköylülerin zeytinleri olmadığını belirten Işık, “Zeytinlikleri aşınca köyü kaldırmayı planlıyorlar. Sadece İkizköyü değil daha onlarca ormanı, merayı, tarım arazisini talan etmek istiyorlar. O yüzden burada yok edilmek istenen sadece zeytin ağaçlarımız değil. Her zaman bahsettiğimiz gibi yaşamımız yok edilmeye çalışılıyor, yaşam alanlarımız yok edilmeye çalışılıyor” diye konuştu.
‘Tarımı, köylüyü bitirerek enerji üretimi şart mı?’
Bu saldırı karşısında birlik olmaktan, ortak mücadeleden ve mücadeleyi büyütmekten başka çıkar bir yol olmadığını söyleyen Işık şunları söyledi, “AKP’li milletvekilleri bir tane zeytin ağacının biz köylüler için ne anlama geldiğini biliyorlar mı ki de enerji için, elektrik için, maden için kömür için inat edip duruyorlar? Niçin bizi görmüyorlar bu başımızdakiler, bu karar vericiler? Enerji bu kadar şart mı? Şartsa bu şekilde mi yapmak lazım? Zeytinleri talan ederek mi, toprağı öldürerek mi, tarımı, gıdayı, köylüyü bitirerek mi yapmak lazım?”
‘Herkesi birlikte mücadeleye çağırıyoruz’
Zeytinden karnını doyuran, zeytinle geçinen partili partisiz herkesi mücadeleye çağıran Işık, “Biz mücadelemizden asla vazgeçmeyeceğiz, daha da büyüteceğiz. Gerekirse yine yollara düşeceğiz. Belli ki önümüzde çetin günler bizi bekliyor. Zeytini koruma mücadelesi daha da yükselecek. Herkesi, özellikle Milas’ı, Yatağan’ı Avrupa Birliği coğrafi işaret almış Milas zeytinyağını, Milas zeytinini korumaya davet ediyoruz” diye konuştu. Şirketin köylülerin birliğini bozmaya çalıştığını, yıldırma çabalarının sürdüğünü aktaran Işık, “Zaten şirket bunu Akbelen’i kesmeden önce de söylüyordu, kestikten sonra da söylüyor. Zeytinlikleri hedef alıyordu, Zeytin Yasası’nı değiştireceğiz diyorlardı” diye konuştu
‘AKP’li vekillere sesleniyorum; elinizi vicdanınıza koyun!’
Yasa teklifine imza atan AKP’li vekillere de seslenen Işık, “Elinizi vicdanınıza koyup öyle hareket edin. Burada yapılan bir yanlışlık var. Lütfen bizleri de düşünün. Cepleri dolu bu şirketleri değil artık köylüleri, mağdur edilenleri düşünün!” dedi.
Fotoğraf: Özer Akdemir/Evrensel
Talan yasasının özeti
Yasa değişikliği ile ilgili bir açıklama yapan Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği gerekçeleri ile birlikte madde madde ele aldığı teklifle ilgili şu özeti paylaştı;
- ÇED ve ruhsat süreçleri kısaltılacak, ÇED sürecinde diğer izinler alınabilecek,
- Maden alanlarına denk gelen ormanlar MAPEG’e ücretsiz devredilecek,
- Kurumlardan görüş alma süreçleri MAPEG tarafından yürütülecek,
- Stratejik ve kritik madenlerde acele kamulaştırma yapılacak,
- Bir alanda farklı madenlerin olması durumunda daha önce tek ruhsat verilirken şimdi farklı ruhsatlar düzenlenecek,
- Muğla yöresindeki termik santrallere kömür sağlamak için zeytinlikler madenciliğe açılacak,
- Enerji yatırımlarında orman tahsis izinleri kolaylaştırılacak,
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı enerji ve maden yatırımları için imar planı yapabilecek, inşaat ruhsatı düzenleyebilecek,
- Kamulaştırma kararları “tapu” sayılacak.
- EPDK’ye acele kamulaştırma yetkisi verilecek.
- Yapı ruhsatı almadan işletmeye geçmiş olan enerji yatırımlarından bu belgeler istenmeyecek, üretim devam edecek.
- Kanun teklifi ekinde yer alan iki adet kroki ve koordinat tablosunda yer alan zeytinlikler kamulaştırılacak ve kömür madenciliği yararına açılacaktır. Tabloda N19 ve N20 No’lu pafta No’ları yer almaktadır. Koordinatlar Muğla, Yatağan, Kemerköy civarına, büyük ihtimalle Akbelen civarındaki parsellere denk gelmektedir.
Zeytin Yasası’nı delme girişimleri:
AKP henüz iktidarının birinci yılında, Zeytincilik Yasası’nı değiştirmek için ilk çalışmayı gündeme getirdi. Bu tarihte maden mevzuatı ile ilgili yapılan görüşmelerde taş, kum, çakıl ve kireç ocakları gibi maden arama ve çıkarma faaliyetlerine zeytinlik alanlarının da dahil edilmesi istendi. Tepkiler sonrası geri çekildi. Daha sonra sırasıyla 17 Ocak 2006’da, 15 Temmuz 2008’de, 3 Temmuz 2009’da, 21 Nisan 2010’da, 20 Şubat 2013’te, 16 Haziran 2014’te, 17 Mayıs 2017’de ve 1 Mart 2022’de Zeytin Yasası’nı aşma girişimi olarak nitelendirilen yasal düzenlemeler gündeme getirildi. 16 Haziran 2025 tarihli yasa değişikliği teklifi bu alanda TBMM’ye getirilen 10. teklif.
Özer Akdemir / Evrensel
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder