OLAYLAR:
- 636 - Kadisiye Muharebesi başladı.
- 1532 - Francisco Pizarro ve adamları, İnka İmparatoru Atahualpa'yı esir aldılar.
- 1698 - Karlofça Antlaşması görüşmelerine başlandı.
- 1808- Tarihe Alemdar Vak’ası olarak geçen olayda Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa hayatını kaybetti. Yeniçeriler, ocaklarını kapatma düşüncesinde olan Paşa’nın bulunduğu binayı kuşattılar. Kurtuluş imkanının kalmadığını anlayan Paşa, binadaki barut deposunu ateşe verdi. Kendisiyle birlikte koruma görevlileri ve 200’den fazla Yeniçeri askeri öldü.
- 1849 - Rusya'da bir mahkeme Fyodor Dostoyevski'yi, Hükûmet karşıtı eylemlerinden dolayı ölüm cezasına çarptırdı, bu ceza daha sonra kürek cezasına çevrildi.
- 1869- Akdeniz’i Hint Okyanusu’na bağlayan Süveyş Kanalı açıldı.
- 1893 - Sparta Praha Kulübü kuruldu.
- 1907 - Kızılderili Toprakları ve Oklahoma Toprakları olarak anılan bölgeler birleştirilerek, Oklahoma adı altında 46. eyalet olarak ABD'ye katıldı.
- 1918 - Msallata şehrinde, Trablusgarp Cumhuriyeti ilan edildi.
- Trablusgarp Cumhuriyeti, (Arapça: El-Cumhuriyyetu't Trablusiyye, İtalyanca: Repubblica di Tripolitania) bugünkü Libya topraklarının batısında 1918-1922 yılları arası var olmuş kısa ömürlü devlettir. İslam dünyasındaki ilk cumhuriyetçi hükümettir.
- 1919 - Romanya Ordusu'nun izni ile Miklós Horthy'nin Ordusu Budapeşte'ye girdi.
- 1926 - Hint şair Tagore İstanbul'a geldi. Tagore, "Yaptığınız inkılaplar yalnız Türkiye için değil, bütün Doğu için de parlak bir gelecek hazırlamaktadır." dedi.
- 1935 - Birleşik Krallık'ta Muhafazakâr Parti, seçimleri 432 sandalye alarak kazandı.
- 1937 - İran ve Irak sınırlarına ulaşacak olan Diyarbakır - Cizre demiryolunun temeli atıldı.
- 1938 - Atatürk'ün naaşı, Dolmabahçe Sarayı'nda katafalka kondu.
- 1938 - Başbakan Celal Bayar'ın kurduğu yeni Hükûmet, oylamaya katılan 348 üyenin oy birliğiyle güvenoyu aldı.
- 1938 - LSD, ilk kez olarak İsviçre'nin Basel şehrinde bulunan Sandoz Laboratuvarlarında, İsviçreli kimyager Dr. Albert Hofmann tarafından sentezlendi.
- 1940 - Tasvir-i Efkâr gazetesi, Ziyad Ebüzziya tarafından tekrar yayımlanmaya başladı.
- 1942 - Kokoda Patikası Seferi sona erdi.
- 1945- Nazi sırlarını taşıyan 88 Alman bilim adamı ABD’ye ulaştı.(Paperclip Operasyonu)
- 1945 - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) kuruldu.
- 1948- ”Sihirli halı” operasyonu başladı ve Yahudileri İsrail’e taşıyan ilk uçak, Yemen’e indi.
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Sihirli_Hal%C4%B1_Operasyonu
- 1949 - İsmet İnönü ve Celâl Bayar'a suikast ihbarı yapıldı. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna suikast düzenleyicisi olma iddiasıyla tutuklandılar. İddianın geçersizliği anlaşılınca her ikisi de 21 Kasım günü serbest bırakıldılar.
- 1950 - TCG Çanakkale (S-333) denizaltı gemisi, ABD Donanması'ndan Türk Deniz Kuvvetleri'ne katıldı.
- 1967 - Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Şiir Forumu, Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı yaşayan en büyük Türk şairi seçti.
- 1968- Başbakan Demirel: ”Bizi Atatürk’e layık olmayan yollarda görmek ve göstermek isteyenler bilmelidirler ki, herkesten çok Atatürkçüyüz.”
- 1970- 3 günlük işgalin kırıldığı Adana/ Bossa’da DİSK’e geçen 140 işçi bu sabah işten çıkarıldı.
- 1972- CHP’den ve milletvekilliğinden istifa eden İsmet İnönü, anayasanın eski cumhurbaşkanlarına tanıdığı haktan yararlanarak, Cumhuriyet Senatosunda yemin etti ve ”İlk Tabii Senatör” olarak görevine başladı.
- 1974- Tez Büro-İş Sendikası Sümerbank Genel Müdürlüğü’ne bağlı 250 satış mağazası ve diğer işyerlerindeki 1250 üyesi için grev kararı aldı.
- 1975 - Eylül depreminde evsiz kalan Liceliler, Resmî Daireleri işgal etti
- 1976 - İki Filistinli gerilla Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed, ömür boyu hapse mahkûm edildi. Reşit ve Muhammed 11 Ağustos 1976'da Yeşilköy havaalanında yolculara ateş açmıştı. Eylem sonrası yakalanan gerillalar, eylemi İsrail'in Uganda baskınının intikamı için yaptıklarını söylemişlerdi.
- 1979 - Başbakan Süleyman Demirel, "Devraldığımız şey kuyruktur, yokluktur, kan denizidir." dedi.
- 1979- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) İstanbul şubesi eski başkanı Talip Öztürk öldürüldü.
- 1981- 12 Eylül darbesi öncesi çıkan “Sosyalist İktidar” dergisinin sahibi Metin Çulhaoğlu ile Yazı İşleri Müdürü İlhan Akalın “komünizm propagandası”ndan 7 yıl 6’şar ay hapis cezasına çarptırıldı; Akalın’ın cezası para cezasına çevrildi.
- 1981 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda Çin kadın millî voleybol takımı, 14 puanla ilk şampiyonluğunu kazandı.
- 1982- TKP MK üyesi ve İstanbul İl Sekreteri Mustafa Hayrullahoğlu’nun işkencede öldürüldüğü açıklandı.
- 1982- Halkın Kurtuluşu Gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Nevzat Acan, 27 Haziran 1977 tarihli gazetede yayınlanan çeşitli yazılardan dolayı 15 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.
- 1982- Barış Derneği Davası’nda ressam Orhan Taylan’ın savunmasından: “İddianame empresyonist yöntemle kaleme alınmış.”
- 1982- MHP davasında, Genel Merkez’de ele geçirilen “Sınava girmeden diploma alınabilecek ilk ve orta dereceli okullar” listeleri okundu.
- 1983 - Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) kuruldu.
- 1986 - Mimar Sedat Hakkı Eldem, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Eldem'in İstanbul Zeyrek'teki Sosyal Sigortalar Kurumu Binası bu Ödüle değer görüldü.
- 1987- Sürgünden Türkiye’ye gelen Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Sekreteri Nihat Sargın ile Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) uçaktan iner inmez gözaltına alındılar. Sargın ve Kutlu Türkiye Birleşik Komünist Partisi’ni (TBKP) kurmak amacıyla Türkiye’ye gelmişlerdi. İkili, aynı uçakla gelen yabancı parlamenterler ve avukatlarıyla görüştürülmeden gözleri bağlı olarak götürülüp sorguya alındı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren: “Komünist Partisi’nin kurulması bugün mümkün olamaz, olmaması da memleket hayrınadır.”
- 1988 - Yükseköğrenim kurumlarında başörtüsünü serbest bırakan düzenleme Meclis'te yasalaştı.
- 1990- Genelkurmay Başkanlığı “Gladyo” ile eş tutulan “Özel Harp Dairesi”nin görevinin işgal kuvvetlerine karşı koymakla sınırlı olduğunu, “anarşi ve terör olaylarının hiç birinde yer almadığı”nı bildirdi.
- 1990- Eski Başbakan B. Ecevit ifşa olan “Süper NATO” örgütüne ilişkin Genelkurmay’a bağlı Özel Harp Dairesi’nin geçmişte bazı olaylarda kullanıldığına dair kuşkuları bulunduğunu, zamanında CB F. Korutürk ve G. Kurmay Başkanları S. Sancar ile Kenan Evren’e aktardığını açıkladı. Ecevit’i kuşkulandıran olaylar: 1 Mayıs 1977 katliamı, 29 Mayıs 1977’de Çiğli Havalimanı’nda bir polisin ateşlediği özel silah, 2 Haziran 1977’deki Taksim mitingi sırasında Ecevit’e suikast yapılacağına dair Başbakan Demirel’in mektubu ve 19/23 Aralık 1978 Kahramanmaraş Katliamı… Ecevit, 1979’da Başbakan iken Özel Harp Dairesi’nin faaliyetlerine ilişkin zamanın Genelkurmay Başkanı Kenan Evren’e gerekli talimatı verdiğini, güvence aldığını, ancak kuşkulandığı gizli yapının bir türlü ortaya çıkarılamadığını söyledi.
- 1991 - Bilge Karasu, "Gece" romanıyla, Pegasus Edebiyat Ödülü'nü aldı.
- 1991 - Doğru Yol Partisi Genel Başkan Yardımcısı Hüsamettin Cindoruk, 286 oyla TBMM Başkanı seçildi..
- 1993- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Lenin Müzesi’ni kapattı.
- 1994- İstanbul Belediye Başkanı Erdoğan’ın başkanı olduğu “Önce İnsan Vakfı”nca Mayıs-Eylül’de Belediye memur ve sözleşmeli personeline ”Eğitim-öğretim yardımı” adıyla yapılan ödemelerin, Belediye iktisadi teşekküllerinden alınan 45 milyar TL borçla finanse edildiği ortaya çıktı.
- 1995- Ankara Devlet Güvenlik Mahkemeleri eski Başsavcısı Nusret Demiral Milliyetçi Hareket Partisi’ne girdi.
- 1996- ÖDP’liler, Susurluk’ta ortaya saçılan devlet-çete ilişkilerine karşı düzenlenen miting için 7 ilden araç konvoylarıyla Ankara’ya hareket etti. DİSK ve KESK eylemi desteklediklerini açıkladı.
- 1996- Susurluk kazasında ortaya çıkmaya başlayan ilişkiler için RefahYol koalisyon hükümetinin DYP’li yeni İçişleri Bakanı Meral Akşener ve RP Meclis Grup Başkanvekili Temel Karamollaoğlu:”Münferit bir olay üzerinden hükümet ve emniyet güçleri yıpratılmak isteniyor.”
- 1999 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda Küba kadın millî voleybol takımı, 22 puanla 4. şampiyonluğunu kazandı.
- 2000- Amerikalı feminist yazar Susan Sontag, “In America” adlı romanıyla Ulusal Kitap Ödülü’nü (National Book Award) kazandı.
- 2001- ABD özel birlikleri Afganistan’da sıcak çatışmalara başladı. Kaidenin üç numaralı ismi Muhammed Atıf Kabil yakınında bombardımanda öldürüldü. Atıf, Bin Ladin’in başdanışmanı ve dünürüydü.
- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- 2002- AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, başbakan adayı listesinde ilk tercih olarak Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e adını sunduğu Abdullah Gül, 58. hükümeti kurmakla görevlendirildi.
- 2005- Fransa’da parlamento, göçmen isyanına karşı olağanüstü hal ilan etme süresini üç aya çıkaran yasa onayladı. İçişleri Bakanı Nicolas Sarkozy, şiddet olaylarından mahkum olmuş 10 göçmenin sınırdışı edilme sürecinin başlatıldığını söyledi. Olayların başladığı 27 Ekim’den beri yakılan araç sayısı 8 bin 973.
- 2005- Şair ve yazar Özdemir İnce, merkezi Lüksemburg’da bulunan Avrupa Şiir Akademisi sürekli üyeliğine seçildi
- 2006 - Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası final maçında Brezilya kadın millî voleybol takımını 3-2 mağlup eden Rusya, 4. şampiyonluğunu kazandı.
- 2007-Milli Piyango İdaresi Genel Müdürü İhya Balak, makamında silahla vurularak öldürüldü.
- 2007 - Kadınlar Voleybol Dünya Kupası'nda İtalya kadın millî voleybol takımı, 22 puanla ilk şampiyonluğunu kazandı.
- 2007 - Donald Tusk, Polonya Başbakanı olarak görevine başladı.
- 2009 - TRT Müzik yayına başladı
- 2011- “Ahmet ve Nedim’in Gazeteci Arkadaşları” (ANGA), Odatv Davası kapsamında tutuklu Ahmet Şık’ın yayınlanmadan toplatılan ”İmamın Ordusu”nu 125 gazeteci ve yazarın ortak imzasıyla ”000Kitap-Dokunan Yanar” ismiyle yayınladı. Kitap, TÜYAP’ta basın toplantısı ile duyuruldu.
- 2013- 153 gündür yoğun bakımda olan Berkin Elvan’ı vuranlar için suç duyurusunda bulunmak isteyen grup tazyikli su ve gazla dağıtıldı. Gezi Direnişi’ne destek verdikleri gerekçesiyle Kültür Bakanlığı’ndan yardım kesilen özel tiyatrolara Alternatif Tiyatro topluluklarından destek geldi.
- 2017- ABD’de tutuklu yargılanan Reza Zarrab’dan haber alınamaması üzerine Dışişleri Bakanlığı Washington yönetimine 2 yazılı nota verdi.
- MÖ 42 - Tiberius, Roma İmparatoru (ö. 37)
- 1861 - Luigi Facta, İtalyan siyasetçi (ö. 1930)
- 1874 - Aleksandr Kolçak, Rus deniz subayı, amiral, kutup araştırmacısı, Rusya İç Savaşı sırasında Bolşevik karşıtı (ö. 1920)
- 1892 - Guo Moruo, Çinli yazar, şair, siyasetçi, senaryo yazarı, tarihçi, arkeolog ve antik yazı uzmanı (ö. 1978)
- 1895 - Paul Hindemith, Alman besteci (ö. 1963)
- 1906 - Henri Charrière, Fransız yazar (ö. 1973)
- 1922 - José Saramago, Portekizli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2010)
- 1936 - Tijen Par, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
- 1945 - Ünal Küpeli, Türk yönetmen, yapımcı ve senarist
- 1955 - Héctor Cúper, Arjantinli teknik direktör ve eski millî futbolcu
- 1957 - Tarık Ünlüoğlu, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2019)
- 1958 - Marg Helgenberger, Amerikalı oyuncu
- 1974 - Hannah Waddingham, İngiliz aktris ve şarkıcı
- 1977 - Maggie Gyllenhaal, Amerikalı oyuncu
- 1979 - Çağla Kubat, Türk manken, oyuncu ve sporcu
ÖLÜMLER:
- 1625 - Sofonisba Anguissola, İtalyan ressam (d. 1532)
- 1876 - Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Türk hattat, bestekâr ve devlet adamı (d. 1801)
- 1922 - Hüseyin Hilmi, Türk sosyalist siyasetçi, Osmanlı Sosyalist Fırkası ile Türkiye Sosyalist Fırkası kurucusu ve Serbest İzmir ve İştirak gazeteleri direktörü (d. 1885)
- 1927 - Adolf Joffe, komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (ö. 1883)
- 1960 - Clark Gable, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1901)
- 1971 - Edie Sedgwick, Amerikalı aktris (d. 1943)
- 1973 - Alan Watts, Amerikalı filozof (d. 1915)
- 1997 - Saadettin Erbil, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (Mehmet Ali Erbil'in babası) (d. 1925)
- 2000- Ahmet Kaya Paris’te vefat etti.
- 2006- Neo-liberal iktisat doktrininin öncülerinden, Nobel ödüllü ABD’li ekonomist Milton Friedman (d. 1912) öldü
- 2012- “Aldırma Gönül”şarkısının bestecisi Kerem Güney (d-1939, asıl adı Ali Kerem Güney Örtem) kalp yetmezliği sonucu yaşamını yitirdi.
- 2015 - Atilla Arcan, Türk aktör ve komedyen (d. 1945)
- 2015- Leyla Umar, 87 yaşında hayatını kaybetti. Fidel Castro, Nelson Mandela, Patrik Bartholomeos gibi isimlerle röportajlarıyla tanınıyordu.
- 2016 - Mete Dönmezer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1947)
- 2018 - Pablo Ferro, Küba asıllı Amerikalı grafiker ve tasarımcı (d. 1935)
- 2018 - William Goldman, Amerikalı senaryo yazarı ve romancı (d. 1931)
- 2019 - Éric Morena, Fransız şarkıcı (d. 1951)
(düzenleyen: mstfkrc)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder