25 Kasım 2022 Cuma

BELLEK - 25 KASIM -


 OLAYLAR: 

  • 1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dilbilimi profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893’te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.
  • 1922 - Edirne'nin kurtuluşu
  • 1924 - Kazım Özalp Paşa, TBMM Başkanlığı’na seçildi.
  • 1925 - Şapka Devrimi: Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi.
  • 1934 - Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi.
  • 1936 - Almanya ve Japonya, Avrupa kültürünü ve Dünya barışını Bolşevik tehditten korumak amacıyla Anti-Komintern Paktını imzaladı.
  • 1940 - Ağaçkakan Woody, Knock Knock isimli çizgi filmle ilk kez seyirci karşısına çıktı.
  • 1943 - Sir Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt ve Çan Kay Şek Kahire'de bir araya geldiler; Japonlar teslim olana kadar savaşa devam kararı alındı.
  • 1948 - İlkokullara isteğe bağlı din dersi kondu.
  • 1954- Gazeteci Nurettin Ardıçoğlu, Başbakan Adnan Menderes’e yayın yoluyla hakaretten 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
  • 1955 - Bir yıl önce büyük bir yangınla hasar gören Kapalıçarşı yeniden açıldı.
  • 1956- Meksika’da sürgünde olan Kübalı devrimciler diktatör Batista’yı devirmek için Granma yatıyla Meksika/Veracruz’dan Küba’ya denize açıldı. Alberto Bayo’dan gizlice gerilla eğitimi alan Fidel Castro ve 81 kişinin -Arjantin’li Che Guevara dışında- tümü Kübalı idi.
  • 1956-  Türkiye’de 1 milyon 18 bin adet radyo olduğu açıklandı.
  • 1958 - Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi. Orkestra ve koroyu şef Leopold Stokowski yönetti.


  • 1960- Dominik Cumhuriyeti’nin kuzey bölgesinde, bir uçurumun dibinde üç kadın cesedi bulunur. Cesetler Mirabel kardeşlere (Patria, Minerva ve Maria) aittir. Egemenler bu ölümler için “trafik kazası” açıklamasını yapmışlardır, ancak  kısa süre içinde üç kızkardeşin tecavüz edilerek katledildiği anlaşılır. Trujillo diktatörlüğüne karşı mücadele eden Clandestina Hareketi’nin öncülerinden olan Mirabel kardeşler, bu mücadele içinde sembolleşirler ve “Kelebekler” diye anılırlar. Verdikleri mücadeleden ötürü zindanlara da atılan Mirabel kardeşler, 1960 yılının Kasım ayında diktatörlük tarafından ölümle tehdit edilirler. Kelebekler, ölümleriyle, Dominik’in, Latin Amerika halklarının ve  kadınlarının sembolü haline gelirler. 1981 yılında Kolombiya’da toplanan Latin Amerika Kadın Kurultayı’nda 25 Kasım tarihi, Mirabel Kardeşlerin anısına “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü” ilan edilir. Birleşmiş Milletler de, 1999 yılında 25 Kasım’ı “Dünya Kadına Yönelik Şiddete Son Günü” olarak kararlaştırır.
  • 1967 - ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Manlio Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
  • 1968 - İstanbul'da Dr. Siyami Ersek ve ekibi, trafik kazasında ölen bir memurun kalbini bir işçiye taktı; hasta 39 saat yaşayabildi.
  • 1969- İstanbul Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi Dekanı Orhan Aldıkaçtı’nın odasını basıp ”görevli memura hakaret ve mukavemet”ten tutuklu yargılanan Deniz Gezmiş Sağmalcılar Cezaevi’nden tahliye edildi.
  • 1969 - Beatles müzik grubundan John Lennon, İngiltere'nin Biafra'ya müdahalesi ile Amerika'nın Vietnam politikasına verdiği desteği protesto amacıyla, İngiltere Kraliçesinin verdiği unvanı reddetti.
  • 1970- İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi’nde Atatürk resimlerinin gerici bir grup tarafından tekrar yırtılıp-yakılması üzerine solcu öğrenciler “süresiz boykot” kararı aldı ve arka kapıdan kaçan Dekan S.Rıza Alpar’ın oda kapısını kırarak tahribat yaptı.
  • 1971- TBMM, 11 ildeki sıkıyönetimi iki ay daha uzattı.
  • 1971- Trabzon’da “Sosyalist Türkiye” kitabının yazarı yargıç Ali Faik Cihan ve bazı öğretim üyelerinin de aralarında bulunduğu 60 kişi gözaltına alındı.
  • 1973 - Yunanistan'da Yorgo Papadopulos liderliğindeki askerî cunta, ikinci bir askerî darbe ile devrildi.
  • 1974- Ülkücüler sabah İstanbul Üniversitesi’nde Merkez Bina kapılarını tutarak solcu öğrencilerin girmesini engellemek istedi. Silah da kullanılan çatışma sonunda solcu öğrenciler ülkücüleri dışarı atıp kapıları kapattı, bir süre sonra da okulu terketti.
  • 1974- Piyasada büyük ölçüde yağ sıkıntısı çekilirken yağ ve margarin sanayicileri yüzde 50-100 arasında zam talebinde bulundular.
  • 1975 - Surinam, Hollanda'dan bağımsızlığını kazandı.
  • 1978- Tariş’te 1700 işçi direnişe geçti. 
  • 1979 - Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal-Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
  • 1979- AP azınlık Hükümeti, MHP, MSP ve CHP’den ayrılan bazı milletvekillerinin desteğiyle güvenoyu aldı.
  • 1979- Malatya’da Yamaçlı mahallesindeki evine gitmekte olan işçi emeklisi Hüseyin Aslan ülkücülerin açtığı ateşte hayatını kaybetti. Sümerbank işçisi ve TİP’in “Genç Öncü”dergisinin Malatya temsilcisi Bayram Aslan da Hidayet mahallesindeki silahlı saldırıda ağır yaralandı.
  • 1993- Özgür Gündem Gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü Işık Yurtçu ve İmtiyaz Sahibi Yaşar Kaya, 26 Eylül 1992’de yayınlanan 2 yazıdan dolayı toplam 287 milyon TL para cezasına çarptırılırken Işık Yurtçu‘ya 2 yıl hapis cezası verildi. Özgür Gündem, 18 Kasımda 15 gün kapatılmıştı; 2.kez 15 gün süreyle kapatıldı.
  • 1993- İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Kulübü üyeleri, Sultanahmet’teki “Bizans Büyük Saray” kalıntılarında yürütülen hafriyat çalışmalarını protesto etti.
  • 1994- Kamu çalışanları Özelleştirme Kanunu’nu protesto ve grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkı için pek çok ilde iş bırakarak yürüdü, alanlara çıktı.
  • 1994- 23 Kasımda Meclis’ten geçen Özelleştirme Kanunu’nun ardından bütçe tasarısındaki “işçilerin memur statüsüne geçirilmesi” hükmüne karşı yaklaşık 5 milyon çalışanı temsil eden “Demokrasi Platformu”nun Meclis’e yürüme kararı üzerine DYP-SHP hükümeti hükmü geri çekti. 
  • 1995- G.Saray’da toplanan kadınlar, Temmuz’da gözaltında tecavüze uğrayan bir kadın için Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar, Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar ve o dönemin İçişleri Bakanı Nahit Menteşe hakkında suç duyurusunda bulundu.
  • 1996- DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, TEDAŞ Komisyonu’nda RP ve DYP’lilerin oylarıyla aklandı. Komisyon, Çiller’in görevi kötüye kullanmak suçunu işlemediğine karar verdi.
  • 1996- Refahyol Hükümeti’nin üçüncü kaynak paketi açıklandı.
  • 1996- Bergama’lı köylüler altın madenini işleten Eurogold şirketine karşı Cumhuriyet Alanı’nda miting yaptı. Sağanak yağış altında sabahın erken saatlerinde 16 köyden traktörlerle Bergama’ya gelen binlerce kişiye CHP ve ÖDP il ve ilçe teşkilatları destek verdi.
  • 1996- Gazeteciler, basına getirilmek istenen yeni kısıtlayıcı düzenlemelere karşı protesto bildirisi yayınladı. Düzenlemeler sansür olarak değerlendiriliyor.
  • 1996- Kapatma istemiyle dava açılan Emek Partisi’nin yönetici ve üyeleri istifa ederek Emeğin Partisi’ni kurdu.
  • 1998 - 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in Bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
  • 1999- Server Tanilli 25 yıl aradan sonra geldiği Ankara’da SBF anfisindeki bir konferansa katıldı.
  • 1999 - Yargıtay 9. Ceza Dairesi, PKK lideri Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.
  • 2000 - Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de, Richter ölçeğine göre 7 şiddetinde deprem meydana geldi. 26 kişi öldü.
  • 2000- Ankara Abdi İpekçi Parkı’nda F tipi cezaevlerini protesto için binlerce kişinin katıldığı miting düzenlendi.  
  • 2001- 11 Eylül’deki saldırılarda yakınlarını kaybeden Amerikalıların bir kısmı Washington’dan New York’a doğru bir barış yürüyüşü başlattı. “Acılarımız savaş çağrısı değildir” pankartı taşıyorlar.  
  • 2001- Afganistan’da Kuzey İttifakı’nın 10 gündür kuşatma altında tuttuğu Kunduz, Taliban savaşçılarının kitleler halinde teslim olmasıyla düştü. Özbek general Abdürraşid Dostum’a teslim olan 600 Arap savaşçı isyan çıkardı. İsyan kanla bastırıldı.  
  • 2001- Türkiye’nin ilk ve tek Yahudi müzesi olan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi açıldı.
  • ---------------------------------------------------------------
    ----------------------------------------------------------------
  • 2002- Türkmenistan devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı’na otomatik silahla suikast girişiminde bulunuldu;  Türkmenbaşı yara almadan kurtuldu.
  • 2002- Uzay mekiği Endeavor uluslararası uzay istasyonuna kenetlenerek bir Amerikalı ve iki Rus astronotu bıraktı.
  • 2003- Gürcistan’da Yüksek Mahkeme, 2 Kasım’da yapılan genel seçimin sonuçlarının büyük kısmını iptal etti. Başkanlık seçiminin de tarihi belirlendi: 4 Ocak 2004.
  • 2003- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: “İslami terör ifadesi şahsen kanıma dokunuyor, huzursuz ediyor.”  
  • 2004- “Kadına Yönelik Şiddete Hayır Platformu” üyeleri, Şişli’de basın açıklaması ve yürüyüş yaptı.
  • 2005- Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Başkanlık Divanı, Abdullah Öcalan’ın yeniden yargılanmasıyla ilgili önergeyi reddetti.   
  • 2005- Ankara’da yarın gerçekleştirilecek “Büyük Eğitimci Yürüyüşü” için birçok ilden öğretmenler otobüslerle Ankara’ya yola çıktı. Kolej Kavşağı’nda toplanıp yürüyen Eğitim-Sen’liler Ziya Gökalp Caddesi üzerinde basın açıklaması yaptı. Polis kitleyi Kızılay’a geçirmedi.
  • 2005-  Emek Partisi’nin AİHM’e götürülüp lehte karar alınan kapatma davası sonrası toplanan kongrede Emeğin Partisi ismi tekrar Emek Partisi olarak değiştirildi.
  • 2006- Reha Erdem’in yönettiği “Beş Vakit” Almanya’da düzenlenen Mannheim-Heidelberg Film Festivali Jüri Özel Ödülü’nü kazandı.
  • 2007- 9 Eylül Üniversitesi öğrencisi Baran Tursun (20) gece uygulama yapan polislerin ihtarına uymayıp otomobiliyle devam edince polislerin arkadan ateşiyle başından vurularak öldürüldü. 1.5 ay tutuklu kalıp tahliye edilen bir polise 2011’de 2 yıl 1 ay hapis cezası verildi.
  • 2007- Ezilenlerin Sosyalist Platformu, Feyzullah Ete’nin 22 Kasım’da İstanbul Avcılar’da bir parkta otururken çıkan tartışmada bir polis tarafından göğsüne tekme atılarak öldürülmesini protesto etti.
  • 2009- KESK ve Kamu-Sen üyeleri ülke genelinde günlük iş bırakma eylemi yapıp alanlara çıktı. Ankara’da polis Yüksel Caddesi ve Ziya Gökalp’te gaz bombaları ve tazyikli su ile müdahale etti.
  • 2009-  Şiddetli yağmurun yol açtığı sel, Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde 122 kişinin ölümüyle sonuçlandı. Ayrıca sel binlerce kişinin Hacca gitmesine engel oldu.
  • 2009-  İstanbul Barosu Başkanlığının Danıştay’a yaptığı katsayı itirazı kabul edildi.
  • 2010- İşvereni CHP’li olan Akdeniz Çivi Fabrikası’nda Birleşik Metal’de örgütlendiği için işten atılan 83 işçi CHP Mersin İl Başkanlığı’nı işgal etti.
  • 2010-  Ankara’da kadın kuruluşları ve insan hakları derneği ortak yürüyüş yaptı.
  • 2011- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni parlamentosunda onayladı. “Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu”nun Taksim yürüyüşüne oyuncular da destek verdi. 
  • 2011- KHK ile özerkliği elinden alınan Türkiye Bilimler Akademisi’nden (TÜBA) ayrılan 70’e yakın bilim insanından, aralarında Prof.Dr.Naci Görür’ün de bulunduğu 17’si İstanbul’da “Bilim Akademisi Derneği”ni kurdu.
  • 2013- Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Gezi Direnişi’ne katılanlara ilişkin raporunda “Gözaltına alınan 5.513 şüphelinin %78’inin Alevi kökenli olduğu” tespiti yer aldı.
  • 2013- RedHack’le bağlantılı oldukları iddiasıyla 9’u savcılığa 5’i nöbetçi mahkemeye sevkedilen Barış Atay ve Taylan Kulaçoğlu dahil 14 kişi serbest bırakıldı. 14 kişinin Adliye’deki işlemleri sürerken RedHack AKP Meclis Grup Başkanlığı internet sitesini hack’ledi.
  • 2013- Muğla’da termik santrallerin özelleştirilmesine karşı olan işçilerin AKP İl Binası’na yürüyüşüne polis müdahale etti.


    • 2013-  Kültür ve Turizm Bakanlığı, yardım yaptığı tiyatroların “genel ahlak kurallarına uygun oyun sahnelemesi” için protokol düzenlenmesi zorunluluğu getirdi.


    • 2017- Merve Safa Kavakçı Kuala Lumpur Büyükelçiliğine atandı. Kavakçı, 1999’da Fazilet Partisi’nden milletvekili seçilmiş, ancak TBMM’de türbanla yemin etmesine izin verilmemiş, ardından ABD vatandaşı olduğu için vatandaşlıktan çıkartılmıştı. AİHM’de açtığı davanın lehine sonuçlanması üzerine, 2017’de yeniden vatandaşlığa kabul edildi. 



  •  DOĞUMLAR: 


 ÖLÜMLER: 




    (derleyen: mstfkrc)
Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)