Yurt Dışından İadesi Sağlanan Eserler
26) Heatrow Havaaalanı’nda Ele Geçen Eserler (İngiltere) (2000) Bir Türk vatandaşı tarafından İstanbul’dan Londra’ya gönderilen eserler, 7 Mart 1996 tarihinde Heathrow Havaalanı’nda ele geçirilmiştir. Fotoğraflar üzerinden yapılan inceleme neticesinde eserlerin Anadolu kökenli olduğu tespit edilmiştir. Heykel, bilezik, kâse-şişe ve sikkeden oluşan eser grubu 2000 yılında ülkemize getirilmiş ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
27) Menil Koleksiyonu’ndaki Zeugma Mozaiği’ne Ait Parçalar (A.B.D.) (2000) 1993 yılında Gaziantep İli, Nizip İlçesi, Belkıs Köyünde yer alan Zeugma Örenyerinin aşağı kısımlarında yapılan kurtarma kazısında , bir roma villasının mozaik döşemeli terasının ortasında yer alan panonun alt kısmında iki adet giyimli figürün dizden yukarısının ve soldaki figürün üst kısmında yer alan yazının yarısının sökülmek suretiyle çıkarılmış olduğu görülmüştür. Pano orta boşluğu ile birlikte Gaziantep Müzesi’ne taşınmış ve teşhire konmuştur.Söz konusu parçaların ABD Rice Üniversitesi Menil Koleksiyonu’nda bulunduğu belirlenmiş ve söz konusu parçaların 30 yıl önce yapılan kaçak kazılarla açığa çıkarıldığı ve Amerika’ya kaçırıldığı tespit edilmiştir.19 Haziran 2000 tarihinde ülkemize iadesi sağlanan eser Gaziantep Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
28) Nuruosmaniye Kütüphanesi’nden Çalınan Kur’an-ı Kerim (A.B.D.) (2000) Nuruosmaniye Yazma Eserler Kütüphanesi fihristine, 1755-1756 yıllarında iki cilt olarak kayıtlı Kuran-ı Kerim’in, kayıp olan birinci cildinin ABD Baltimore’da bulunan John Hopkins Üniversitesine bağlı Milton S. Eisenhower Kütüphanesi’nde olduğu Washington Büyükelçiliğimiz tarafından tespit edilmiştir. Durumun Bakanlığımıza bildirilmesinin ardından gerekli girişimlerde bulunularak 28 Şubat 2000 tarihinde eserin ülkemize iadesi sağlanmıştır.
29) Oklahoma Eserleri I (A.B.D.) (2000) Türkiye’den kaçırıldığı anlaşılan 133 parça kültür varlığının Oklahoma City’deki ABD Gümrüğü tarafından ele geçirildiğinin Bakanlığımıza bildirilmesi üzerine başlatılan çalışmalar neticesinde 10 Mart 2000 tarihinde ülkemize getirilen eserler, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’ne teslim edilerek koruma altına alınmıştır.
30) Oklahoma Eserleri II (A.B.D.) (2001) 1997 yılında Oklahoma Gümrüğü’nde ele geçen 133 parça eserin ABD makamlarınca iadesinin ardından, önceki eserlerle bağlantılı başka eserlerin ele geçirilmiş olduğu bildirilmiştir. 2 Mayıs 2001 tarihinde iadesi sağlanan eserler Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
31) Kalsruhe’den İade Edilen Pişmiş Toprak Heykelcik (Almanya) (2001) Kalsruhe Başkonsolosluğumuza ve Bakanlığımıza, yurtdışına kaçırılmış eserlerle ilgili yapılan bir ihbar sonucu, ihbarda adı geçen şahıslar tarafından pişmiş toprak Aphrodite Heykelciği başkonsolosluğa teslim edilmiştir.10 Mayıs 2001 tarihinde ülkemize getirilmiş ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’nde koruma altına alınmıştır.
32) Topkapı Sarayı Müzesi’nden Çalınan Kuran-ı Kerim (Kıbrıs) (2000) İstanbul, Topkapı Sarayı Müzesi teşhirinden 2 Kasım 1999 tarihinde çalınan Kuran-ı Kerim 27 Mart 2000 tarihinde KKTC Ercan Havaalanı’nda düzenlenen bir operasyonla ele geçirilmiş ve 2 Haziran 2000 tarihinde ülkemize getirilerek Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki yerine konmuştur.
33) Tutlingen'de Ele Geçirilen Eserler (Almanya) (2001) Yunan-Bizans dönemlerine ait 86 adet gümüş, 2 adet elektron, 3 adet altın sikke ve 1 adet altın diademden oluşan eser grubu 29 Eylül 1998 tarihinde Tutlingen polisince bir Türk vatandaşının arabasında ele geçirilmiştir. Berlin Büyükelçiliğimiz aracılığıyla eserler ülkemize getirilmiştir.
34) Bremen’de Ele Geçirilen Eserler (Almanya) (2001) Alman Federal Cumhuriyeti makamlarınca Bremen’de dört adet seramik eşya ve bir adet altın taç ele geçirilmiş ve ülkemizden kaçırıldığının ispatlanması durumunda eserlerin iade edilebileceği bildirilmiştir. Anadolu kökenli olduğu ispatlanan eserler, 24 Nisan 2001 tarihinde ülkemize iade edilmiş ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
35) Mermer Kabartma Levha (Almanya) (2001) 1998’de Almanya Interpol birimleri tarafınca iki Türk vatandaşından yakalanan mermer kabartma levha, 2001 yılında ülkemize getirilerek İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’nde koruma altına alınmıştır.
36) Bronz Dionysos Heykeli (İngiltere) (2002) Bir Türk vatandaşı tarafından yasa dışı yollarla Amerika’ya çıkarılan Bronz Diyonysos Heykeli, 23 Kasım 2002 tarihinde ülkemize getirilerek Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
37) Zürih’de ele geçirilen eserler (İsviçre) 2004
38) Sultan II.Adbülhamit ve kızı Ayşe Osmanoğlu’na ait eşyalar (Paris) (2005)
39) Afrodisias Friz Bloğu (İngiltere) (2006) Eserin Türkiye'ye ait olduğuna ilişkin Prof. Erim ile Prof. Smith'in raporları da İngiliz yetkililere iletildi. Dışişleri, İçişleri ve Adalet bakanlıkları aracılığıyla ve Adli Yardımlaşma Anlaşması çerçevesinde yapılan girişimler sonucunda 11 Mart 2004'te Metropolitan polisi tarafından esere el konuldu. Dışişleri Bakanlığı, 29 Haziran 2006'da iade engeli kalmadığını bildirince iki uzman İngiltere'ye giderek, Türk Büyükelçiliği'nde eseri teslim aldı.
40) Avusturya'da Ele Geçirilen Eserler (Innsbruck 2007) Avusturya’da bir otoyolda 20.02.2005 tarihinde ele geçirilen 316 parça Anadolu kökenli eser 11.04.2007 tarihinde teslim alınarak ülkemize getirilmiştir. Söz konusu eserler Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesine teslim edilmiştir.
41) Birleşik Arap Emirlikleri'nden Ele Geçirilen Eserler Birleşik Arap Emirlikleri, Şarika (Sharjah) eyaleti havaalanında, 01.04.2007 tarihinde gümrük kontrolü sırasında 23 parça Roma Dönemine ait tarihi eserin yasa dışı yollarla Türkiye’den getirildiği tespit edilmiştir. İki ülke yetkililerinin aralarında yapmış oldukları müzakereler sonucunda eserler Bakanlığımız uzmanlarınca teslim alınarak, 10 Temmuz 2007 tarihinde Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde koruma altına alınmıştır. Ayrıca eserlerin yurtdışına nakline aracılık eden nakliye firması hakkında adli makamlara suç duyurusunda bulunulmuştur.
42) Roma Dönemi'ne Ait Yüzük (2007- İngiltere) İngiltere’de East Midland Havalimanı’ndan giriş yapan bir yolcunun üzerinde bulunan ve Efes antik kentinden götürülen yüzük 22.06.2007 tarihinde ülkemize getirilmiş olup, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
43) Münih Başkonsolosluğumuza Teslim Edilen Dört Adet Sikke (2007 Münih) Almanya’da bir Türk vatandaşı ile Sieglinde JOHN isimli Alman vatandaşı Ülkemiz kökenli 4 adet sikkeyi Münih Başkonsolosluğumuza teslim etmiştir. Eserler 25.09 2007 tarihinde Genel Müdürlüğümüz uzmanları tarafından Dışişleri Bakanlığı’ndan teslim alınarak, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
44) İki Adet Mermer Stel Parçası (2007 Almanya) 12 Eylül 2007 tarihinde Nürnberg’de ele geçirilen iki adet stel parçası, 05.10.2007 tarihinde, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla teslim alınarak, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğüne teslim edilmiştir.
45) Laodikya Antik Kenti'nden Çalınan Bronz El (İsviçre) Denizli İli, Merkez İlçe’ye bağlı Laodikya Antik Kenti kazı deposundan 02.05.2005 tarihinde çalındığı tespit edilen Roma Dönemi’ne ait bir bronz heykelin sağ eli, İsviçre’nin Basel kentinde ele geçirilmiştir. Bakanlığımızca gerçekleştirilen girişimler sonucunda ülkemize iadesine karar verilen eser, Dışişleri Bakanlığınca diplomatik kargo ile Ankara’ya ulaştırılmış ve eser 01.11.2007 tarihinde Dışişleri Bakanlığından teslim alınmıştır. Söz konusu eser Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
46) Agora Ören Yerinden Çalınan Heykel Başı (Almanya) İzmir İli, Agora Örenyeri deposundan 16.02.2004’te çalınan ve İnterpol Bülteninde yayınlanan eser, 16.06.2004 tarihinde Gorny & Mosch Müzayede Evi’nde açık artırmaya sunulmak üzereyken, Almanya İnterpolü’nce ele geçirilerek, 01.10.2007 tarihinde Münih Başkonsolosluğumuza teslim edilmiştir. Söz konusu eser Dışişleri Bakanlığınca diplomatik kargo ile Ankara’ya ulaştırılmış olup, 01.11.2007 tarihinde Dışişleri Bakanlığı’ndan teslim alınarak, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
47) Balıkesir Saraylar Açıkhava Müzesinden Çalınan Zırhlı İmparator Heykeli Başı (Almanya) Balıkesir, Marmara Saraylar Açıkhava Müzesinden 16.10.2001 tarihinde çalınan ve İnterpol Bülteninde yayınlanan eser, 27.09.2005 tarihinde Münih’de ele geçirilmiştir. Bakanlığımızca gerçekleştirilen girişimler sonucunda, Alman adli makamları eserin ülkemize iadesi kararını almıştır. Dışişleri Bakanlığı tarafından eserin 18.10.2007 tarihinde Münih Başkonsolosluğumuza teslim edildiği ve diplomatik kargo ile Ankara’ya ulaştırılacağı bildirilmiştir. Söz konusu eser Dışişleri Bakanlığından 28.12.2007 tarihinde teslim alınarak, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
48) Kocaeli Fuar Alanından Çalınan Heykel Başı (Almanya 2008) Kocaeli Müzesi Müdürlüğü fuar alanında sergilenmekteyken 19.12.2001 tarihinde kırılarak çalınan 7 envanter no’lu heykel başı, 16.11.2004 tarihinde Interpol tarafından Almanya’nın Münih şehrinde bulunmuştur. Söz konusu eser Bakanlığımızca yapılan girişimler sonucunda Almanya’nın yetkili makamlarınca dava yoluna gidilmeksizin ülkemize iadesine karar verilmiştir. 02.04.2008 tarihinde Münih Başkonsolosluğumuzca teslim alınarak Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla diplomatik kargo ile ülkemize gönderilen eser, Bakanlığımız yetkililerince 08.05.2008 tarihinde teslim alınmış olup Kocaeli Müzesi Müdürlüğünde koruma altına alınmıştır.
49) Bremen Bit Pazarında Ele Geçen 1182 Adet Eser (Almanya 2008) Almanya’nın Bremen kentinde, 29.02.2002 tarihinde Anadolu kökenli eserler ele geçirilmiş ve adli yardım talebimize istinaden eserlerin ülkemize iadesinin mümkün olmadığı öğrenilmiştir. Dışişleri Bakanlığı, Hannover Başkonsolosluğu aracılığıyla temin edilen bir avukatlık firması tarafından ülkemiz adına eserlerin mülkiyet ilişkilerinin belirlenmesi amacıyla Almanya’da dava açılmıştır. Yetkili savcılığın Bakanlığımızın itirazını haklı bulması sonucunda, 09.10.2008 tarihinde eserler Hannover Başkonsolosluğumuza teslim edilmiştir. Grek, Roma ve Bizans dönemine ait 716 sikke ile madeni süs eşyaları; mücevherler, haçlar ve mızrak uçlarından oluşan 466 adet olmak üzere toplam 1182 eser ülkemize getirilerek 17.12.2008 tarihinde Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’nde koruma altına alınmıştır.
50) Hırvatistan Macelj Karayolu'nda Ele Geçen Eserler (2009) Hırvatistan’ın Macelj uluslararası karayolunda 2007 yılında bir araçta yapılan aramada 115 adet sikke 7 adet yüzük, 9 adet kurşun madde ve 2 adet ok ucundan oluşan 133 parça kültür varlığı ele geçirilmiş, yapılan araştırmalar sonucunda şahsın yakalanmadan birkaç gün önce Edirne Hamzabeyli Karayolu’ndan çıkış yaptığı saptanmıştır. Eserlere ait araştırmalar sonucunda akademisyenler ve müze uzmanlarımız tarafından düzenlenen raporlara dayanılarak, gerekli girişimler başlatılmış ve bu girişimler sonucunda 2009 yılı Haziran ayında eserlerin ülkemize iadesi sağlanmıştır. Söz konusu eserler 02.06.2009 tarihinde Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmiştir.
(devam edecek....)
Mustafa Kırcı
(Kaynak : T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder