Ne gördük? 31 Mart seçim sonuçlarının ipuçları
31 Mart 2024 Yerel Seçimleri’nin sonuçları, Türkiye’de hemen kimsenin öngörmediği şiddette bir iktidara tepki tablosunu ortaya koydu.
Verilerin ayrıntılı analizi, önümüzdeki günlerde daha ince ve net dersler çıkarılmasını sağlayacak. soL, sonuçlara dair ilk gözlemlerini derledi.
- Seçmen “CHP’yi istiyoruz” değil, “AKP’yi istemiyoruz” saikiyle hareket etmiş görünüyor. Seçimler uzun zamandır en heyecansız sürece tanıklık etti. Ortada bir CHP rüzgarı yoktu. CHP’nin kendisi dahi bu tabloyu beklemiyordu. Seçmen, ülkedeki ağır yoksulluğun faturasını iktidara kesti ve AKP karşısındaki en büyük rakipte karar kıldı. CHP’yi hiç sindiremeyen tepki, Yeniden Refah Partisi’ne yöneldi. soL’un ilk incelemeleri, AKP seçmeninin sandığa gitmemesinin de sonuçta rolü olduğuna işaret ediyor, ancak bu noktada daha ayrıntılı bir analiz şart.
- CHP’nin solundaki partiler “olası alternatif” olmayı başardıkları yerlerde başarı elde ettiler. Hozatlı’da SOL Parti’nin, Samandağ’da TİP’in belediyeyi kazanması, Defne’de TKP’nin yarışı az bir farkla kaybetmesi, meselenin CHP’nin siyasi ve ideolojik duruşuna destekten ziyade, seçmenin kazanacağına inandığı seçeneklere yöneldiğine işaret etti.
- CHP “kazandı”, ama hangi CHP? Dün akşam Özgür Özel ve Ekrem İmamoğlu’nun tepkileri, partideki hizipleşmeyi bir kez daha gözler önüne serdi. İmamoğlu, kendisini CHP’nin esas lideri olarak gösterme çabasını sürdürdü. CHP programına değil AKP’ye tepkiyle verilen oyların yarattığı başarı CHP’yi konsolide etmekten ziyade, parti içi mücadeleyi kızıştırabilir.
- Erdoğan erken seçime karşı ön almaya çalışıyor. Tayyip Erdoğan’ın gece geç saatlerde yapabildiği konuşmada “Şimdi Türkiye’nin önünde çok değerli dört yıl var, gereksiz tartışmalarla vaktimizi heba etmeyelim” demesi, ortaya çıkan tablonun derhal bir erken seçimi gündeme soktuğunun teyidi oldu. AKP, yeni bir plan yapmak zorunda.
- İktidarın ilk denemesi Irak-Suriye hattı olacak. Erdoğan seçim sonrası kutlama için bulunduğu İstanbul’dan hemen ayrıldı, Ankara’da çok geç bir saatte konuşana kadar çok sayıda diplomatik temasta bulundu. Konuşmasında Filistin’den ziyade, “güney sınırındaki terör oluşumları”ndan bahsetti. AKP orta vadeli yol haritasını çıkarana kadar gündeme sokulacak ilk konu, Irak’ta PKK’ye karşı atılmak istenen adımlar olacak. Erdoğan bu ay Irak’ı ziyaret edecek. Türkiye, Irak ordusuyla ortak operasyon yapma kanalını zorluyor. Bu konunun ayrıntıları, önümüzdeki günlerde soL’da derinlemesine analiz edilecek.
- “Türkçüler yükselişe geçiyor” tezinin çöktüğü çıkarsaması doğru olmayabilir. İlk sonuçlar, Zafer Partisi başta olmak üzere Türkçü odaklara verilen oyların da çok düşük kaldığına işaret ediyor. Bu da AKP’ye kesilen faturanın en güçlü alternatife yönelmesiyle bağlantılı. Ancak bu fatura, hızla AKP’yi aşarak düzenin kendisine karşı hale gelebilir. Böylesi bir arayış, düzen dışı partiler kadar, düzen karşıtıymış gibi popülist söylemlerle hareket eden partileri de ilgi odağı haline getirebilir.
- DEM Parti’deki çatlak iki eğilim açıkça göründü. DEM Parti’de batıda oyların kime verileceği noktasında parti içinde iki ayrı eğilim göze çarpıyordu. Sonuçlar, DEM Parti seçmeninin de genel eğilime uyarak, AKP’yi cezalandırmak üzere en büyük alternatife yöneldiğini gösteriyor.
- Kürt sorununun çözümü için Erdoğan’a yatırım yapanlar boşa düştü. Seçimlere giden süreçte Kürt ulusal hareketinden birçok etkili isim, AKP’yle yeni bir çözüm süreci başlatılması niyetini ortaya koyan açıklamalar yapmıştı. Seçim sonuçları, bu eğilimin temel dayanaklarından olan “bu işi yapabilecek güçteki tek aktör AKP” tezini ortadan kaldırdı. AKP, başka meselelerden önce kendi meselesini çözmeye çalışacak.
- “Altılı masa”nın arkasındaki ideolojik tercih çöktü. CHP’yi “başarıya taşıyan”, sonuçta kendi kurduğu oyun değil, AKP’ye duyulan tepki oldu. Altılı masanın diğer aktörleri silindi. Ancak buradan, “sağcılarla iş tutulmasına gerek yokmuş” sonucuna varmak da kolay değil, zira bizzat kendisi sağcılaşmış bir CHP bu kadar oy aldı.
- Taşıma seçmen operasyonu kısmen başarı kazandı. Olay, seçim günü doğu illerinde yüzlerce kolluk kuvvetinin okullara yığılmasıyla görünülürlük kazandı, ancak göz göre göre geldi. soL, 13 Ocak’ta yaptığı haberde, Kars’ta tespit edilen taşıma seçmen sayısını 4 bin olarak duyurmuştu. 2019 seçimlerinde HDP, 1238 oy farkla belediyeyi kazanmıştı. Şu anki sonuçlara göre MHP, Kars’ta DEM’den 3 bin 300 oy fazla almış görünüyor. Şırnak’ta da benzer bir durum var. 2019 seçimlerinde AKP taşıma seçmen operasyonunu Şırnak’ta denemiş, taşınan kolluk kuvveti sayısı kadar farkla seçimi kazanmıştı. Bu seçimde de 2 bin 500 oy farkla AKP önde görünüyor. Taşıma seçmen operasyonuna muhalefet aylar öncesinden direnmeliydi.
- Lütfü Savaş vakası ayrıntılı olarak analiz edilmeli. Lütfü Savaş’ın adaylığı konusunda CHP hep “anketlerde kazandığı görülen tek aday Savaş” gerekçesini öne sürmüştü. Ortaya çıkan tabloya bakılırsa, hiç beklenmedik illerde kazanan CHP, Hatay’da da başka bir adayla seçimi alabilirdi. Lütfü Savaş’ta ısrar edildi, Savaş’a tepkilerin de payıyla Hatay’da seçimi AKP kazandı. Savaş’ın yeniden aday gösterilmesi ve seçim sürecindeki kirli operasyonları, önümüzdeki günlerde masaya yatırılması gereken konulardan biri. Buradaki inceleme hem CHP’nin tutarlı ve öngörülü bir politika sonucunda bu sonucu elde etmediğini, esas olanın CHP’ye rağmen tepkilerin burada toplandığı gerçeği olduğunu ortaya koyabilir hem de Lütfü Savaş’ın bağlantılarının ortaya çıkarılmasına ışık tutabilir.
/././
AKP sarısında beklenmedik azalma: Harita ne anlatıyor?
Katılım oranının yüzde 76,26’ya düştüğü 2024 yerel seçiminin sonucunda 1977’den sonra ilk defa CHP ilk parti oldu. Hiç beklenmeyen bir haritayla karşı karşıya kalındı. AKP sarısının yanı sıra iller farklı farklı renklere büründü.
Sahada 17 bakanla seçim çalışması yürüten, yer yer AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katıldığı sürece rağmen AKP yerel yönetimlerde hiç beklemediği bir sonuçla karşı karşıya kaldı. Yerel-Merkez ikilemi üzerinden seçmene şantaj yapıldı, taşıma seçmenlerle halkın iradesine müdahale edildi.
Belki de son zamanların en heyecansız seçime hızla göz atalım. CHP kazandığı büyükşehir sayısını da şehir sayısını da arttırdı. 47 yıl sonra Amasya’yı kazanan CHP; kesin olmayan sonuçlara göre Kütahya, Uşak, Manisa, Balıkesir, Bursa gibi illeri sürpriz bir şekilde kazandı.
Eski ittifak ortağı İYİP ise siyaset sahnesinden silindi. İYİP’in tek belediyesi Rasim Arı’nın aldığı Nevşehir oldu. Arı eski AKP belediye başkanıydı. Oylarında inanılmaz bir düşüş yaşayan, uzun zamandır da krizlerle boğuşan İYİP’in böylece fişi çekilmiş oldu. İYİP Genel Başkan Yardımcısı Bilge Yılmaz hem istifa etti hem de Akşener’e çağrı yapıp “istifa et” dedi.
Hakan Peker İYİP’ten, Davut Güloğlu YRP’den girdiği seçimi kaybetti. Seçimin kaybedenlerinden biri popçular oldu.
Doğu illerinde DEM Parti kayyım atanan yerleri büyük çoğunlukla geri alcak gibi duruyor. AKP Kürt seçmenden beklediği oyu alamamış gibi görünüyor.
Yeniden Refah Partisi yüzde 5,64 oy alarak hedeflediği Urfa ve Yozgat’ı kazandı. Gelecek seçim için dikkatleri çekecek bir oy oranına yükselen YRP’nin gelecek seçimlerde barajı geçip geçemeyeceği artık ciddi bir soru.
Öte yandan kurulduğundan beri hiç kaybetmediği hatta neredeyse yüzde 40’ların altında düşmediği Soma’da AKP kaybetti, CHP kazandı.
İliç’te de AKP-MHP arasında gidip gelen yönetim bu sefer MHP’de kaldı. Meydana gelen patlamada maden şirketiyle AKP’nin ilişkisi ve Binali Yıldırım’ın rolü etkili oldu.
Yandaş medya “yerel seçim abartmamak gerek”, “önemli olan seçim genel seçimdi” naraları atarken direksiyonu da yavaş yavaş diplomasiye kırarak “dünyada güçlü Türkiye” vurgusunun altı çizilmeye yönelik bir çaba gözlemleniyor. Zira seçim sonuçları beklediklerinin aksine açıklanınca İran Cumhurbaşkanı, Hollanda Başbakanı, Özbekistan ve Kırgızistan Cumhurbaşkanlarıyla peş peşe telefon trafiği gerçekleştirdi.
Bu beklenmeyen sonuç yeni bir durumu doğurabilir. CHP’nin kendisine rağmen elde ettiği bu sonuç, erken seçimin habercisi olacak mı? Bu sorunun cevabını zaman gösterecek.
/././
Okuyan: Sessiz tepki oyları CHP'de toplandı, AKP zorlanacak, erken seçim gündeme gelebilir
Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Kemal Okuyan, erken yerel seçim sonuçlarını soL TV’de değerlendirdi.
Fatih Mehmet Maçoğlu’nun aday olduğu Kadıköy’de beklentilerinin altında oy aldıklarını kaydeden Okuyan, bu durumun CHP’nin Türkiye genelindeki yükselişiyle beraber değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Okuyan’ın değerlendirmesi şöyle:
“CHP’nin özellikle büyükşehirlerde elde ettiği oy oranı hesaba katıldığında Kadıköy’de bu kadar yüksek oyla belediyeyi kazanması şaşırtıcı değil. Kendi açımızdan neden bu kadar düşük oy alındı Kadıköy’de, bunun muhasebesini yapacağız.
Türkiye’de bu seçimlerde bir sessiz tepki ortaya çıktı. Son genel seçim sonrası kötüleşen ekonomik durum, insanların AKP’ye dönük çok olumsuz bir değerlendirme içerisinde olduğunu ortaya çıkartıyor. Oyun büyük partilerde toparlandığını görüyoruz. CHP’nin belki de tarihinin en yüksek oylarından birini aldığını görüyoruz.
'Sokaktaki ilgi sandığa yansımadı'
CHP’nin her zaman ciddi bir seçmene sahip olduğu Kadıköy’de oylar CHP’ye kaydı. Türkiye’deki genel eğilim buraya da yansıdı. Biz bu değerlendirmeyle yetinecek değiliz. Neden büyük beklenti yarattık, sokakta inanılmaz bir ilgi vardı çalışmalarımıza, ciddi biçimde örgütlendik de bu süreç içerisinde. Ama sandığa hiçbir şekilde yansımadı. Bunun nedenlerini değerlendireceğiz.
Oyların genel olarak CHP’de toplandığını görüyoruz. Örneğin Altılı Masa’daki partilerin yok olma noktasına geldiğini görüyoruz.”
'Son sandık sayılana kadar Defne'de yarışın parçasıyız'
Defne’de seçim sonuçlarının henüz netleşmediğini belirten Okuyan, başa baş geçen seçimde yüksek bir oy aldıklarını, hâlâ sandık başında olduklarını aktardı.
“Bizim elimizdeki verilere göre çok az farkla CHP önde. Burada da çok ilginç bir tablo var. Defne’de belediye başkanlığında oylar CHP ve TKP’de toplanmış durumda. Türkiye genelinde gördüğümüz eğilim Defne’de de geçerli. Diğer üçüncü dördüncü partilerin oyları çok düşük. Henüz daha sandıkların tamamındaki oyları işleyebilmiş durumda değiliz ama elimizdeki verilere göre sandıkların yüzde 85’inin açıldığı binin biraz üzerinde bir fark var iki parti arasında. Kapanmayacak bir fark değil. Sonuna kadar değerlendirme içerisinde olacağız. Gerçekten üzülürüz bu oranlarla Defne’de seçimi kaybedersek. Oylarımızın peşinde olacağız, sandıkların başında duruyoruz. Yüksek bir oy aldık. Beklediğimiz bir şeydi bu. Başa baş geçeceğini öngörüyorduk. Bu noktadan sonra kaybedersek buna üzüleceğiz ama mücadelemize tabi ki devam edeceğiz. Defne’de bizim açımızdan şu an seçim bitmiş değil. Son sandıklar sayılana kadar Defne’deki yarışın parçasıyız.”
Ortaya çıkan tablonun CHP ile sol arasındaki ilişkiye dair bazı ipuçları verdiğini kaydeden Okuyan, “CHP ile çok fazla iç içe geçen bir görüntü verdi sol. TKP buna karşı hem mücadele etti, hem bunun dışında durdu, durmaya devam edecek. Madem sol CHP’ye yancı gibi duruyor o zaman CHP’ye oy veririm tercihi gerçekleşmiş gözüküyor” dedi.
'Dört kişiyi çok konuşacağız'
Merkez Komite toplantısının ardından kapsamlı bir değerlendirmenin kamuoyu ile paylaşılacağını söyleyen Okuyan’ın seçimlere ilişkin genel değerlendirmesiyse şöyle:
“Şu anda Türkiye’nin önümüzdeki döneminde 4 kişiyi çok konuşacağız. AKP’nin üstünde bir desteği var Erdoğan’ın ama AKP içerisindeki gerilim artacaktır. Hakan Fidan gibi isimlerin önemi artacaktır. Belki AKP içerisindeki Numan Kurtulmuş’la daha Amerikancı diye tanımlanan ekibin sesi daha fazla çıkabilir. Muhalefet cephesinde İmamoğlu ve Yavaş çok ciddi güç kazandı. Bir de şimdi CHP olgusu var. Partiler önemsizleşiyor, kişiler ön plana çıkıyor diyoruz ama uzun zaman sonra ilk kez bu kadar yüksek bir oy oranı elde eden CHP var. CHP’nin Türkiye’de muhalefet diye tanımlanan tablodaki oyların önemli bir bölümü topladığını görüyoruz.
'Bu sonuç erken seçim gündemini yaratacaktır'
Artık Türkiye’de 4-5 yıl seçim yok denemez. AKP istediğini yapsın Türkiye’de erken seçim olasılığı bir gün öncesine göre çok yükseldi. Bu oylarla AKP’nin önümüzdeki dönemi rahat geçirmesi çok zor. Yakında seçim yok demek artık zorlaştı. Bu seçim sonucu Türkiye’de bir erken seçim gündemini yaratacaktır.
Bu tablo büyük ölçüde Ekrem İmamoğlu’nun CHP’nin başarısıdır. Bunun nedenlerini yalnızca toplumsal tepkilerle açıklayamayız. İmamoğlu merkezli büyük bir kampanya yürütüldü. Bunun arkasında büyük sermaye gruplarının olduğunu defalarca söyledik. Bu söylediklerimiz gerçektir. Erdoğan sonrası Türkiye’de sivrilmiş bir lider olarak İmamoğlu öne çıkmıştır. İmamoğlu’nun yükselişi CHP’yi yükseltmiştir.
AKP’nin gerilemesi toplumun bir psikolojik eşiği aşması anlamına geliyor. Ama ortada yeni bir sermaye, yeni bir emperyalizm projesinin topluma yerleştirilmekte olduğunu söyleyebiliriz.”
/././
Maçoğlu'ndan açıklama: 'Eşitlik, özgürlük ve adalet mücadelemizi sürdüreceğiz'
Resmi olmayan seçim sonuçlarına göre Kadıköy Belediyesi'ni CHP kazandı.
Türkiye Komünist Partisi (TKP) Kadıköy Belediye Başkan Adayı Fatih Mehmet Maçoğlu, seçimlerin ardından açıklamada bulundu.
Sosyal medya üzerinden paylaşımda bulunan Maçoğlu, "İlk günden beri bizi yalnız bırakmayan, güler yüzü ile bize kapısını açan Kadıköylülere, yanımızda olan tüm dostlarımıza çok teşekkür ederiz" ifadelerini kullandı.
Maçoğlu'nun açıklamasının devamı şöyle:
"Mevcut durum gösterdi ki iktidar yönetemiyor. Önümüzdeki süreçte de ülkenin her yerinde eşitlik, özgürlük ve adalet mücadelemizi sürdüreceğiz."
/././
TKP: Partimiz az bir oy farkı ile Defne Belediye Başkanlığını kazanamadı
.jpg)
Türkiye Komünist Partisi (TKP), baş başa giden süreç sonucunda az bir oy farkı ile Defne Belediye Başkanlığını kazanamadığını açıkladı.
TKP tarafından yapılan açıklamada, "Ayağa kaldırılmayı bekleyen bu ilçede birbirinin elinden tutmuş ve yalnızca kendisine değil tüm ülkeye umut vermiş Defnelilerle birlikte mücadelemize devam edeceğiz" denildi.
Sosyal medya üzerinden yapılan açıklama şöyle:
"Partimiz başa baş giden bir süreç sonucunda az bir oy farkı ile Defne Belediye Başkanlığını kazanamadı.
Aylardır Defne’de kazananın halk olması için büyük bir özveriyle çalışan değerli adayımız, yoldaşımız Hizam Hasırcı’ya ve belediye meclisi adaylarımıza; olağanüstü bir faaliyet yürüten Türkiye Komünist Partisi’nin Defne’deki üye, gönüllü ve dostlarına; kalbi Defne halkı ve TKP ile atan tüm yurttaşlarımıza, aydınlarımıza teşekkür ediyoruz.
Defne’de daha yapacak çok işimiz var. Ayağa kaldırılmayı bekleyen bu ilçede birbirinin elinden tutmuş ve yalnızca kendisine değil tüm ülkeye umut vermiş Defnelilerle birlikte mücadelemize devam edeceğiz."
(soL)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder